(art 7:446-468 BW)
Wanneer een patiënt zich met een concrete hulpvraag tot het ziekenhuis wendt, komt er een geneeskundige behandelingsovereenkomst tot stand. In die overeenkomst is de patiënt opdrachtgever en het ziekenhuis (en de vrijgevestigd medisch specialist voor zover het gaat om door hem of haar aangeboden medische hulp) opdrachtnemer.
Welke handelingen vallen binnen het bereik van de behandelingsovereenkomst?
De wet geeft een ruime omschrijving. Alle verrichtingen die betrekking hebben op een patiënt, inclusief het doen van onderzoek en het geven van raad, en die zijn bedoeld om hem van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden, zijn gezondheidstoestand te beoordelen of verloskundige bijstand te verlenen. Ook het verplegen/verzorgen van een patiënt en het scheppen van omstandigheden - waaronder bovengenoemde verrichtingen kunnen plaatsvinden - vallen hieronder.
Heeft de patiënt het recht om een arts te kiezen?
Ja, uitgangspunt is dat de patiënt het recht van vrije artsenkeuze heeft. In spoedeisende situaties mag echter rekening worden gehouden met organisatorische beperkingen. Ook gelden wettelijke beperkingen. Zo kan een patiënt bij het maken van een afspraak wel een voorkeur aangeven, bijvoorbeeld voor een specifieke persoon of voor een man of een vrouw, maar er is geen sprake van keuzevrijheid ten aanzien van huidskleur, etnische achtergrond, levensovertuiging, geaardheid e.d.
Heeft de patiënt het recht om een arts te weigeren?
Ja, het staat een patiënt vrij de toegewezen arts te weigeren. Van belang is wel om te beoordelen of de patiënt wilsbekwaam is. Zie Informed consent voor enkele vuistregels bij het beoordelen van wilsbekwaamheid. In geval van weigering kunnen zich de volgende varianten voordoen:
- Weigering door een wilsbekwame patiënt
weigering respecteren en de patiënt informeren over de mogelijke gevolgen.
- Weigering door een begeleider (bv. vriend, kennis, buurman) niet zijnde een vertegenwoordiger, zie: Informed consent
Nagaan of de weigering afkomstig is van de patiënt.
Zo ja: weigering respecteren en de patiënt informeren over de mogelijke gevolgen.
Zo nee: behandelen.
- Weigering door een wilsonbekwame patiënt
Nagaan of overleg met de patiënt of vertegenwoordiger kan worden afgewacht.
Zo ja: afwachten.
Zo nee: behandelen indien goed hulpverlenerschap dit vraagt.
- Weigering door een vertegenwoordiger (zie: Informed consent)
Beoordelen of de vertegenwoordiger zich gedraagt als goed vertegenwoordiger van de belangen van de patiënt.
Zo ja: weigering respecteren en de vertegenwoordiger en patiënt informeren over de mogelijke gevolgen.
Zo nee: behandelen op grond van goed hulpverlenerschap.
De weigering aantekenen in het dossier (essentieel); en eventueel aan de patiënt of diens vertegenwoordiger vragen een verklaring waaruit die weigering blijkt te ondertekenen (niet essentieel).
Heeft een arts het recht de behandelingsovereenkomst niet aan te gaan of te beëindigen?
Ja, onder bepaalde voorwaarden. Verder is een arts in geval van acute nood verplicht de op dat moment medisch noodzakelijke behandeling te geven.
- Niet aangaan van een behandelingsovereenkomst is gerechtvaardigd op grond van:
- professionele verantwoordelijkheid: bv. de arts acht zich niet deskundig op het terrein van de hulpvraag of heeft gewetensbezwaren.
- ontbreken van (voldoende) vertrouwensbasis met de patiënt: bv. uit eerdere behandelrelatie gebleken onoverbrugbare problemen ten aanzien van de behandeling/begeleiding.
- ander belang: bv. capaciteitsgebrek.
Redenen aan de patiënt toelichten (eventueel schriftelijk) en, zonodig, verwijzen.
- Beëindigen van de behandelingsovereenkomst is volgens de wet gerechtvaardigd op grond van “gewichtige redenen”: bv. ernstige agressie, geweld of intimidatie door de patiënt niet veroorzaakt door diens aandoening.
Patiënt waarschuwen (eventueel schriftelijk), vervolgens redelijke termijn stellen voor beëindiging, de weg wijzen naar een andere hulpverlener/instelling en medewerking verlenen aan overdracht van de behandeling.
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.