Hypernatriëmie

Algoritme

Zie Tools

Voetnoot

*Hier kan ook urine soortelijk gewicht < 1005 g/ml gebruikt worden

Toelichting algoritme

Oorzaken osmotische diurese: hyperglykemie, hoog ureum (eiwitrijke sondevoeding), mannitol
Oorzaken centrale diabetes insipidus: schedeltrauma, posthypofysectomie, supra-/intrasellaire tumoren, granulomen, infecties, auto-immuunziekten, vasculair, bestraling, erfelijk
Oorzaken nefrogene diabetes insipidus: geneesmiddelen (lithium, demeclocycline, amfotericine B, foscarnet, ifosfamide, dopamine), multipel myeloom, amyloïdose, na opheffing afvloedbelemmering, hypokaliëmie, hypercalciëmie, erfelijk
Diabetes insipidus kan tijdens de zwangerschap ontstaan door een enzym dat ADH afbreekt (vasopressinase)

Algemeen

Na > 145 mmol/L

Eerste overwegingen

Is de hypernatriëmie acuut (stijging ≥ 15 mmol/l < 48 uur)?
Is de hypernatriëmie symptomatisch? (zie symptomen)
De symptomen en het tijdsbeloop bepalen snelheid van correctie (zie beleid).
Oorzaak hypernatriëmie: meestal niet aangevuld waterverlies (dehydratie), soms positieve zoutbalans (bijv. op IC).
Is er sprake van hyperglykemie? Serum-Na stijgt altijd tijdens de correctie van hyperglykemie (glucose verdwijnt als effectieve osmol, vervolg daarom het beloop van de berekende effectieve osmolaliteit: 2 x serum-Na + glucose).

Symptomen

Dorst, verwardheid, lethargie of juist prikkelbaarheid, focale neurologische uitval, myoklonieën tot insulten, centrale hyperventilatie, verminderd bewustzijn tot coma, koorts, misselijkheid, braken.

Anamnese

Misselijkheid, braken, dorst, medicatie (diuretica).

Lichamelijk onderzoek

Tekenen van hypovolemie, polyurie, myoklonieën, focale neurologische uitval, koorts.

Laboratorium onderzoek

Bloed: Na, K, Ca, albumine, osmolaliteit, ureum, kreatinine, glucose, hemoglobine
Urine: Na, osmolaliteit
Op indicatie: Creatine kinase

Beleid

Opvang volgens ABCDE-methode. Bij hemodynamische instabiliteit: start met 0,9% NaCl of gebalanceerde vloeistof
Corrigeer hypernatriëmie door toediening van water oraal/enteraal of met behulp van glucose 5% infuus. Bepaal correctiesnelheid:
- Acuut (< 48 uur): 1-2 mmol/l/u tot symptomen verdwijnen of limiet van 8 mmol/l/dag bereikt is. Meet serum-Na elke 2-4 u.
- Chronisch: limiet (niet het streven!) 8 mmol/l/dag. Meet serum-Na elke 6-12 uur.
Bereken watertekort voor inschatting infuusvolume: Inschatting totale watertekort = totaal lichaamswater x (serum naturium/140-1)
Gebruik Adrogué-Madias formule om daling in serum natrium op 1 liter infuus in te schatten en bepaal vervolgens het infuusvolume en de infuus. Verandering serum-Na = (infuus-Na + infuus-K – serum-Na) / (totaal lichaamswater + 1)

Let op!

Corrigeer indien mogelijk de hypernatriëmie door vrij drinken of water via sonde
Voortgaande verliezen meetellen in infuusvolume
Grote volumes 5% glucose (> 0,3 l/u) kunnen hyperglykemie veroorzaken
Centrale diabetes insipidus of diabetes insipidus bij zwangerschap: overweeg behandeling met desmopressine.

Complicaties

Te langzame correctie acute hypernatriëmie: risico op trombose, bloeding of osmotische demyelinisatie.
- Te snelle correctie chronische hypernatriëmie: risico op hersenoedeem (met name bij ontregelde suikerziekte).

Geef feedback

Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.

Om feedback te kunnen geven, dient u een account aan te maken of in te loggen

Hypernatriëmie

Na > 145 mmol/L

Tools

Referenties

Geef feedback

Cookie melding