Infectieuze endocarditis (IE) is een microbiële ontsteking van het intracardiale endotheel. De mortaliteit tijdens opname is 20%. Bij IE wordt onderscheid gemaakt tussen een acuut en een subacuut beloop en tussen een natieve hartklep en een kunstklep.
Een acute endocarditis is fulminant, gaat vaak gepaard met metastatische infectiehaarden en betreft over het algemeen een natieve klep die geïnfecteerd is met Staphylococcus aureus. De tweede meest voorkomende verwekkers van een acute endocarditis zijn niet-vergroenende streptokokken. Flucloxacilline geeft de beste S. aureus dekking, en dekt ook adequaat streptokokken, daarom is het de empirische keuze behandeling voor een acute endocarditis.
Subacute endocarditis ontstaat meestal op een al beschadigde hartklep door vergroenende streptokokken, enterokokken en bacteriën uit de HACEK-groep (Haemophilus, Aggregatibacter, Cardiobacterium, Eikenella, Kingella), waarbij het beloop indolent is en metastatische abcessen zeldzaam zijn.
Predisponerende hartafwijking (>50%): mitraalklepprolaps met mitralisinsufficiëntie, degeneratieve afwijkingen van aorta en mitraalklep, congenitale hartafwijkingen, reumatische klepafwijkingen, kunstklep, status na klepreparatie met kunstmateriaal, pacemaker, ICD, eerder doorgemaakte IE.
Endocarditis kan ontstaan na (passagère) bacteriëmie, bijvoorbeeld tandheelkundige ingrepen met beschadiging mucosa of tandvlees.
De diagnose is te stellen met behulp van de Modified Dukes Criteria:
| Major criteria |
|---|
|
|
| Minor criteria |
|
|
|
|
|
| Diagnose IE zeker: |
|
| Diagnose IE mogelijk: |
|
Gemodificeerde criteria voor de diagnose IE volgens European Association of Cardiology
Acuut versus subacuut, kunstklep, klep- of hartafwijkingen, i.v. drugsgebruik, eerdere IE.
Koorts, koude rillingen, huidafwijkingen/-infectie, gewrichtspijn, rugpijn, gewichtsverlies, intraveneuze katheter, vreemd lichaam of kunstmaterialen.
Koorts, souffle, splinterbloedinkjes, Osler nodes, Janeway lesions, hartfalen, artritis, kloppijn wervelkolom, (focale) neurologische afwijkingen.
Bloed: BSE, Hb, leukocyten + differentiatie, trombocyten, glucose, natrium, kalium, kreatinine, calcium, leverenzymen, bloedgas met lactaat, CRP, reumafactor
Urine: microscopische hematurie
3 sets bloedkweken, bij voorkeur met tussenpozen van 30 minuten, altijd voor start antibiotica.
X-thorax ter beoordeling infiltratieve afwijkingen, abcessen of overvulling.
Bij natieve klep: TTE, indien negatief en sterke verdenking ook TEE en overweeg cardiale CT. Bij kunstklep direct TEE, indien negatief en sterke verdenking: overweeg PET-CT, cardiale CT of SPECT.
Denk bij negatieve bloedkweken aan: Brucella, Coxiella burnetii, Bartonella, Tropheryma whipplei, Mycoplasma, Legionella, gisten/schimmels.
Consult internist-infectioloog en/of overleg met centrum met thoraxchirurgie: verwijs de patiënt als er sprake is van een kunstklep, en/of gecompliceerde endocarditis: hartfalen, abces, embolische of neurologische complicaties.
Consulteer de cardioloog en oogarts.
IE vereist langdurige intraveneuze antibiotische behandeling. In de meeste gevallen voor een duur van 6 weken. De behandelduur wordt gerekend vanaf sterilisatie van de bloedkweken (dag 1 van adequate behandeling), of indien wordt geopereerd en de intra-operatieve kweken positief zijn dan wordt de dag van operatie als dag 1 genomen.
Bij een acute endocarditis: is onmiddellijke therapie geïndiceerd en start men empirisch. Bij subacute endocarditis kan in de meeste gevallen worden gewacht op de resultaten van de bloedkweken, zodat gericht gestart kan worden.
Empirische antibiotica: zie SWAB-antibioticaboekje of lokaal protocol.
Aandachtspunten: beleid aanpassen op geleide van kweek.
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.