S. aureus infecties kunnen zowel endogeen als exogeen ontstaan. Een S. aureus-bacteriëmie ontstaat meestal secundair aan een lokale infectie. In 10–20% van de gevallen kan geen porte d’ entrée worden gevonden. Na een S. aureus-bacteriëmie veroorzaakt in ongeveer 1/3e van de gevallen secundaire metastatische ontstekingshaarden ontstaan. Het is van belang om endocarditis, epiduraal abces en/of spondylodiscitis uit te sluiten. Een S. aureus-bacteriëmie heeft een hoge mortaliteit.
Risicofactoren voor S. aureus infectie: dragerschap, pasgeborenen, ouderen, huidaandoeningen, chronische aandoeningen (diabetes mellitus, chronische nierinsufficiëntie, hemodialyse, peritoneaal dialyse, agammaglobulinemie, chronisch granulomateuze ziekte, leveraandoeningen), immuungecompromitteerden, intraveneuze druggebruikers, intraveneuze katheters, vreemd lichaam of kunstmaterialen, recente chirurgie, influenza.
Het algemeen klinisch beeld is dat van een plotseling zeer zieke patiënt met koude rillingen en snel stijgende temperatuur, maar dit is zeker niet altijd het geval.
Let in de anamnese op aanwezigheid van: Koorts, koude rillingen, huidafwijkingen/-infectie, gewrichtspijn, rugpijn, intraveneuze katheter, vreemd lichaam of kunstmaterialen, intraveneus drugsgebruik, recente influenza.
Zieke patiënt, vitale parameters, koorts, huidafwijkingen/porte d'entrée, abces, souffle, splinterbloedinkjes, petechiën, tekenen van vasculitis, artritis, wervelkolom, neurologisch onderzoek, aanwezigheid van intraveneuze katheter.
Bloed: Hb, leukocyten en differentiatie, trombocyten, glucose, Na, K, kreatinine, CK, leverenzymen, bloedgas met lactaat, CRP, reumafactor
Urine: sediment
Neem minstens 2 sets bloedkweken af voordat antibiotica worden gestart. Bij een i.v.-katheter altijd minstens 1 set bloedkweken perifeer en 1 set uit de katheter.
Kweken van urine, sputum, wondvocht ECG
Zoek naar de potentiële infectiebron en complicaties:
X-thorax: ronde infiltraten (strooihaarden), pleura effusie of –empyeem
TTE/TEE: aanwijzingen voor endocarditis
Oogarts: aanwijzingen voor strooihaarden
MRI-WK: bij verdenking spondylodiscitis, osteomyelitis of epiduraal abces Overweeg PET-CT-scan bij persisterende bacteriëmie zonder focus
Consult infectioloog.
Start antibiotica volgens lokaal protocol/SWAB antibioticaboekje, of flucloxacilline 6 dd 2 gram of 12 gram continu i.v., aanpassen op geleide van aanvullend onderzoek.
Na 48-72 uur opnieuw bloedkweken afnemen.
Bij complicaties en/of persisterend positieve bloedkweken na 48-72 uur behandeling: behandelduur 4-6 weken.
Bij abces/empyeem: zorg voor drainage.
Bij katheter gerelateerde infectie en vreemd lichaam materiaal: (indien mogelijk) verwijderen, zie Katheter gerelateerde infecties.
Bij verdenking endocarditis: zie Endocarditis.
Bij verdenking spondylodiscitis: consulteer neuroloog, neurochirurg (via neuroloog), orthopeed.
Denk aan MRSA bij verblijf buitenlands ziekenhuis, ernstige weke delen infectie met necrose, bekend gekoloniseerd (en/of huisgenoot of partner) met MRSA en contact veehouderij (varkens).
Bij ongecompliceerde S. aureus bacteriëmie is een behandelduur van 14 dagen afdoende. Tevens kan de dosering flucloxacilline verlaagd worden naar 6 dd 1 gram i.v. Men spreekt van een ongecompliceerde S. aureus bacteriemie in geval van positieve bloedkweken zónder: Strooihaarden, endocarditis, kunstmateriaal in situ & mét negatieve bloedkweken 48-72 uur na start adequate therapie.
In alle patiënten met een S. aureus bacteriëmie moet actief gezocht worden naar de aanwezigheid van complicaties. In ongeveer 1/3e van de gevallen ontstaan secundaire infectiehaarden: endocarditis, spondylodiscitis/osteomyelitis/epiduraal abces, septische artritis, geïnfecteerde prothese, mycotisch aneurysma.
Risicofactoren voor het ontstaan van complicaties zijn:
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.