Toxische shock syndroom (TSS) wordt veroorzaakt door exotoxinen van S. aureus (TSST-1) of groep A streptokokken (streptokokken pyrogene exotoxinen). Deze exotoxinen worden ook superantigenen genoemd en stimuleren een massale productie van pro-inflammatoire cytokinen met shock tot gevolg. Het syndroom wordt gekenmerkt door koorts, hypotensie, diffuus erythemateus exantheem met tekenen van multi-orgaan falen.
Menstruatie gerelateerd, geassocieerd met sterk absorberende tampons. Niet-menstruatie gerelateerd, vanuit elke bron waar kolonisatie met stafylokokken voorkomt (chirurgische wonden, post-influenza pneumonie, huidinfecties, etc).
Porte d'entrée pharynx, mucosa, vagina, huid, na chirurgische ingrepen. Vaak een complicatie van een weke deleninfectie (fasciitis, myositis, cellulitis, diepe wondinfectie) of een invasieve groep A-streptokokken infectie. Het kan zich echter ook primair als shock presenteren, zonder tekenen van een infectiefocus.
Andere oorzaken van septische shock
Kenmerken zijn hoge koorts, hypotensie, diffuus erythemateus exantheem (als zonverbrand, periorbitale bleekheid, soms petechiën/maculopapulair) en tekenen van multi-orgaan falen (nierinsufficiëntie, leverfalen, ARDS, coagulopathie, verwardheid).
In de herstelfase schilfering/vervelling van handpalmen en voetzolen. Kan vooraf gegaan worden door griepachtig beeld (koorts, spierpijn, misselijkheid, braken, diarree).
S. aureus TSS: mortaliteit 5%
Groep A streptokokken TSS: mortaliteit 50%. De symptomen van een oppervlakkige of invasieve infectie kunnen aanvankelijk verborgen blijven. In geval van een weke delen infectie (fasciitis, myositis) staat initieel ernstige toenemende lokale pijn op de voorgrond, nog voor zichtbare huidafwijkingen.
Koorts, huiduitslag, recente influenza, menstruatie, gebruik tampons, wonden/huidinfecties, chirurgische ingrepen, (extreme) pijnklachten
Zieke patiënt, verwardheid, vitale parameters, koorts, exantheem/ andere huidafwijkingen/ porte d'entrée, vervelling/schilfering (herstelfase).
Intensieve monitoring op intensive care en volumebehandeling conform sepsisprotocol.
Behandeling vindt plaats volgens lokaal antibioticaprotocol, of via onderstaande:
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.