Paracetamol wordt in de lever via verschillende routes gemetaboliseerd waarbij de vorming van N-acetylparaquinone imine ofwel NAPQI toxisch is ten gevolge van sterk oxidatieve eigenschappen. Deze metaboliet wordt gedegradeerd door glutathion, maar bij overdosering >10g (>200mg/kg) zal de toxische metaboliet levercelschade veroorzaken. Deze toxische grens licht lager in geval van een beperkte glutathionvoorraad door patiënt gerelateerde factoren, leverfunctiestoornissen en bepaalde medicatie.
Intoxicatie met paracetamol komt zowel intentioneel als onintentioneel voor. De toxische grens van licht NAPQI licht lager in het geval van:
- Een beperkte glutathionvoorraad door patiënt gerelateerde factoren zoals alcoholisme en ondervoeding.
- Reeds bestaande leverfunctiestoornis
- Cytochroom P450 inductoren (rifampicine, ethanol).
Diagnose
De diagnose wordt gesteld aan de hand van een bloedspiegelbepaling van paracetamol.
Differentiaal diagnose
Acuut leverfalen:
- Infectieus: virale hepatitis, bacteriële cholangitis (bijv. C perfringens)
- Niet-infectieus: toxisch (alcoholische hepatitis, medicatie, groene knolammeniet), hepatobiliaire en vasculaire aandoeningen
Het klinisch beeld van een paracetamol intoxicatie kan worden verdeeld in 4 stadia.
Stadium 1 omvat de eerste 24 uur na blootstelling en kenmerkt zich door milde maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken en buikpijn. Bij een lichte intoxicatie blijft het meestal bij deze klachten.
Stadium 2 treedt op tussen 24-72 uur na blootstelling. In dit stadium wordt de glutathionvoorraad uitgeput en begint de toxische metaboliet schade aan te richten. Dit is meestal asymptomatisch en uit zich alleen in verhogende serumtransaminasen.
Stadium 3 beslaat 48-96 uur na blootstelling met het klinisch beeld van misselijkheid, braken, malaise en rechter bovenbuikspijn. Dit kan verergeren met tekenen van leverfalen (stollingstoornissen, hypoalbuminemie, trombopenie, hypoglycemie en encephalopathie) en nierinsufficiëntie. In dit stadium dient overleg plaats te vinden met een levertransplantatiecentrum. De patiënt kan in dit stadium komen te overlijden.
Stadium 4 is de periode van 4 dagen tot 2 weken na toxische blootstelling en bestaat uit herstel van leverparenchym en functie.
Verder laboratoriumonderzoek zinvol indien >24u na inname:
- Nierfunctie, glucose, albumine, bilirubinine, serumtransaminasen, elektrolyten, bloedgas, anion gap, protrombinetijd.
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.