Acute pancreatitis wordt gedefinieerd door aanwezigheid van tenminste 2 van de 3 volgende criteria:
• Klinisch: Acute pijn boven in de buik, vaak uitstralend naar rug
• Lab: Serum lipase/amylase meer dan 3x de normaalwaarde (lipase betrouwbaarder dan amylase) en/of
• Beeldvorming (bij twijfel over diagnose): aanwijzingen voor acute pancreatitis (CT abdomen, evt echo, MRI)
Galstenen (60%) en alcohol (20%) zijn de meeste voorkomende oorzaken van acute pancreatitis. Minder vaak wordt acute pancreatitis veroorzaakt door: medicatie, hypercalciëmie, hypertriglyceridemie, auto-immuun ziekte, een infectie, ischemie, trauma, een genetische oorzaak of als complicatie van een ERCP (zie ook hoofdstuk ‘Complicaties na endoscopische interventies - post ERCP pancreatitis’).
Choledocholithiasis, cholangitis, cholecystitis, perforatie, ulcuslijden, ileus, mesenteriaal ischemie, hepatitis, myocardinfarct.
Acute pijn boven in de buik, al dan niet met uitstraling naar de rug, vaak gepaard met misselijkheid en braken.
Duur en lokalisatie van de pijnklachten, medische voorgeschiedenis: eerdere episode acute pancreatitis, galsteenlijden, cholecystectomie, alcoholgebruik, (recente wijziging) medicatie, familiaire ziektes en kleur ontlasting/urine?
Vitale parameters: tachypnoe, hypotensie, tachycardie.
Abdomen: drukpijn in epigastrio, icterus, ileus, Grey-Turner of Cullen sign (zeldzaam).
Hb, leukocyten en trombocyten, stollingsparameters, Na, K, kreatinine, calcium, glucose,
CRP, albumine, AF, GGT, ALAT, ASAT, direct bilirubine, triglyceriden, amylase/lipase (>3x de normaalwaarde)
(op indicatie overweeg: arteriële bloedgas incl. lactaat)
Echo abdomen bij presentatie: cholecystolithiasis, sludge, choledocholithiasis, gedilateerde galwegen?
Een CT-abdomen met i.v. contrast dient in de acute setting niet gebruikt te worden als diagnosticum tenzij er twijfel is over de diagnose. Overigens kan een necrotiserende pancreatitis pas 72 tot 120 uur na ontstaan van klachten worden aangetoond op beeldvorming.
Voeding:
Orale intake kan direct worden gestimuleerd. Betrek laagdrempelig de diëtist in de behandeling voor het optimaliseren van de voeding. Sondevoeding via nasojejunale sonde pas bij onvoldoende intake 48-72 uur na opname. Alternatief voeding via neusmaagsonde als er geen gastroparese is. Routine parenterale voeding wordt niet geadviseerd.
Een ERCP is alleen geïndiceerd als er gelijktijdig sprake is van een cholangitis. Overweeg EUS/MRCP in het geval van persisterende cholestase (direct bilirubine >40) na 24-48 uur.
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.