Acute dyspnoe

Differentiaal diagnose

Luchtweg	Anafylaxie Corpus alienum
Infectieus	Pneumonie Sepsis
Pulmonaal	(Spannings)pneumothorax Longembolie Ernstig astma/COPD ARDS CO-intoxicatie
Cardiaal	Decompensatio cordis met longoedeem (bv. linker ventrikelfalen) Harttamponade Aritmie Acuut Coronair Syndroom
Metabool
Cerebraal	CVA
Psychogeen	Paniekaanval / hyperventilatie

Primary assessment

Stabiliseer de patiënt volgens de ABCDE-systematiek (zie Opvang instabiele patiënt). Let bij acute dyspnoe specifiek op:

Airway

Stridor, heesheid en zwelling kunnen duiden op Anafylaxie; geef dan adrenaline 0,5 mg i.m.
Controleer de mond op een corpus alienum. Pas bij een bedreigde airway o.b.v. een verminderde EMV score een head tilt, chin lift/jaw thrust toe of breng een oro- of nasopharyngeale tube in.
Bij verdenking CWK letsel: houd de nek geïmmobiliseerd en 'in line with spine'.

Breathing

(Spannings)pneumothorax (zie Breathing - Handel van Opvang instabiele patiënt)
Bronchospasmen (geef salbutamol verneveling (5 mg in 1 ml) en ipratropiumbromide (500 μg in 2 ml) of combivent (4 ml van 0,25/25 oplossing)
Longoedeem (overweeg nitroglycerine en furosemide. Start zuurstof op geleide van de saturatie en streef naar > 94 (94-98% i.g.v. acuut coronair syndroom); bij bekend ernstig COPD 88%-92%. Denk aan het principe "hypoxie is dodelijker dan hypercapnie". Verricht bij dyspnoe een arteriële bloedgasanalyse.Hemoptoë: leg patiënt op de aangedane zijde (indien bekend).

Circulation

Dyspnoe kan een verschijnsel zijn van elke vorm van Shock. Denk specifiek aan harttamponade, ritmestoornissen en longembolieën. Sluit de patiënt aan op de monitor met bewaking van bloeddruk en hartritme. Maak een ECG en neem bloed af (D-dimeer) en verricht bij de verdenking op longembolieën (Wells score) een CT-angiogram.

Disability

Intoxicaties en metabole acidose (bijvoorbeeld diabetische keto-acidose met Kussmaul-ademhaling). Overweeg toxscreening en meet de glucosespiegel.

Exposure

Tachypnoe kan een teken zijn van sepsis, meet de temperatuur. Zoek naar erytheem/urticaria bij verdenking anafylaxie. Geef antibiotica bij verdenking infectie na afname van kweken.

Reassessment

Controleer stabiliteit, opnieuw het ABCDE-schema doorlopen indien patiënt niet stabiel is.
Verricht naast een arterieel bloedgas een X-thorax en indien mogelijk spoedechografie.
Overweeg non-invasieve beademing (NIV) indien bovenstaande behandelingen onvoldoende zijn.

Secondary assessment

Anamnese:
- Astma/COPD: allergie, atopie, frequentie, roken, sputum, infectie, medicatie
- Longembolie: dyspnoe, Wells score, tekenen van DVT, risio-factoren
- Cardiaal: pijn op de borst, risicofactoren cardiovasculair lijden, orthopneu, nycturie, palpitaties
- Pneumonie: hoesten, sputum, koorts, risico-inschatting atypische verwekker, AMBU-65 score, immuunstatus.
Top-tot-teen lichamelijk onderzoek. Let in het bijzonder op ademfrequentie, cyanose, CVD, harttonen en souffles, ademgeruis, pleura- en pericardwrijven, aanwijzingen DVT, perifere pulsaties.
Maak een differentiaal diagnose (zie Differentiaal diagnose)
Gericht aanvullend bloedonderzoek (bloedbeeld, elektrolyten, nierfunctie, troponine, INR, d-dimeer, NT-pro-BNP) en eventueel spoedechografie indien nog niet verricht.
- Infectie: bloedkweken en legionella sneltest.
- Bij hoge verdenking longembolie of hoog D-dimeer: CT-LE.
Eventueel drainage van pneumothorax/pleuravocht met aanvullend onderzoek van pleuravocht (cytologie, kweek, Gram preparaat, LDH, pH, totaal eiwit, glucose, leucocytendifferentiatie).
Behandel de werkdiagnose

Geef feedback

Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.

Om feedback te kunnen geven, dient u een account aan te maken of in te loggen