Voorbereiding
Stabiliseer de patiënt volgens de ABCDE-systematiek. Let bij elektrocutie, chemische wonden en brandwonden specifiek op:
Airway: Kijk goed waar de brandwonden zich bevinden. Circulaire brandwonden om de nek betekent bedreigde A. Roet in de orofarynx en intranasaal wijst op een bedreigde A.Stridor en heesheid betekent oedeem in de bovenste luchtwegen en dus een bedreigde A.
Apneu bij elektrocutie kan worden veroorzaakt door centrale ademhalingsdepressie of parese van de ademhalingsspieren.
Zorg voor een veilige A, brandwonden kunnen zorgen voor indrukwekkend oedeem. Zorg dat je op tijd intubeert, “Get Help van anesthesie ivm moeilijke luchtweg”!
Bij explosie; immobiliseer de nek bij verdenking CWK letsel.
Breathing: Circulaire brandwonden of brandwonden anterieur en lateraal van de thoraxwand kunnen zorgen voor een ernstige restrictie van thoraxwandbewegingen en escharotomie kan noodzakelijk zijn (“Get Help” van de chirurgie). Een “kersenrode” kleur in het gelaat kan wijzen op CO intoxicatie als het langer bestaat (zie ook het hoofdstuk intoxicaties; koolstofmonooxide).
Geef high flow zuurstof (NRM), monitor saturatie (normale saturatie op de vinger zegt niets over eventuele CO intoxicatie!). Neem een bloedgas af inclusief HbCO en MethHb. (Link naar hoofdstuk intoxicaties koolstofmonoxide)
Circulation: Beoordeel de brandwonden op gradering en percentage lichaamsoppervlak via de “regel van negen” (zakkaartje brandwonden http://www.traumaprotocol.nl/index.php/brandwonden). Kijk naar het verloop van elektrocutie (een route die transthoracaal is, geeft meer kans op fatale afloop). Kijk naar eventueel bijkomend bloedverlies. Zoek naar tekenen van compartimentsyndroom (onevenredig veel pijn bij alleen al aanraken van de huid of in een later stadium veranderde sensibiliteit, afwezigheid pulsaties en koude extremiteit).
Stroom door myocard kan ventrikelfibrilleren (VF) uitlokken, tevens kan het myocardischemie veroorzaken. Asystolie kan primair zijn of secundair aan asfyxie door apneu. Tensiemeting kan onbetrouwbaar zijn, waarschijnlijk laag bij brandwonden in verband met shock. Diurese; doel 0,5mL/kg/u. Evt Doppler bij verdenking compartimentsyndroom.
Zorg voor IV toegang (liefst 2, als dit niet lukt botnaald) en start met vullen; 2-4mL Ringers Lactaat/kg/percentage diep tweedegraads en derdegraads brandwond in 24u. Eerste helft in 8u, rest in 16u. Voorbeeld: 70 kg met 20% TLO aangedaan is 4 mL * 70 kg * 20% = 5600 mL Ringers Lactaat in 24 uur.
Neem lab af (inclusief CK, elektrolyten en nierfunctie). Breng een blaaskatheter in. Elektrocutie kan spier- en ossaal letsel veroorzaken. Rhabdomyolyse verhoogt het myoglobine wat kan leiden tot acuut nierfalen. Bij verdenking hierop; zorg voor een diurese van minimaal 100mL/u. Bij volumeoverbelasting lisdiuretica geven.
Behandel VF volgens ALS algoritme.
Disability: Beoordeel bewustzijn volgens AVPU (link naar hoofdstuk). Bij een HbCO-percentage groter dan 30% wordt een patiënt verward, hoger dan 40% comateus. Zoek naar eventuele parese of spinaal letsel bij elektrocutie.
Exposure: Bekijk de patiënt van top tot teen. Doe een log roll om posterieur te kijken en bijvoorbeeld bij explosie om TWK en LWK te beoordelen.
Bedek brandwonden, chemische brandwonden moet doorgeprikt worden (spoel patiënten met uitgebreide brandwonden niet af met koud water!).
Zorg dat patiënt niet afkoelt.
Zorg voor adequate pijnstilling; paracetamol 1000 mg bij voorkeur IV, fentanyl 1-2mcg/kg IV (>65 jr 0,5-1mcg/kg IV) of 2-3mg/kg intranasaal (>65 jr 1-2mcg/kg intranasaal)
Beoordeel ABCDE opnieuw. Let op symptomen van verslechtering in de A gezien het risico op eventuele oedeemvorming. Wacht tot HbCO, MethHb en pO2 bekend is voor zuurstof middels NRM wordt afgebouwd. Zorg dat de patiënt goed gevuld wordt en monitor diurese.
Kijk de patiënt van top tot teen na voor eventueel overig letsel (bijvoorbeeld fracturen bij explosie of tetanische spiercontractie bij elektrocutie).
Maak een X-Thorax voor de pulmonale status en vraag eventueel de longarts voor een bronchoscopie bij hoge verdenking inhalatietrauma.
Breng een maaghevel in bij misselijkheid of bij brandwonden >20% van Totale lichaamsoppervlak in verband met achteruitgang van de darmwerking
Geef een tetanusbooster als deze verlopen is.
Overweeg tijdige overplaatsing naar gespecialiseerd centrum (zie zakkaartje brandwonden).
Overweeg arterielijn en bewaakte opname.
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.